काठमाडौं । आज पुस २७ गते अर्थात आजकै दिन पृथ्वीनारायण शाहले नेपाल एकीकरणका महानायक पृथ्वीनारायण शाहको ३०३औँ जन्मजयन्ती आज देशभर विविध कार्यक्रम गरी मनाइँदैछ। आधुनिक नेपालको निर्माता मानिने शाहले साना बाइसे–चौबिसे राज्यहरूलाई एकीकृत गरी एक सुदृढ, संगठित, र आत्मनिर्भर राष्ट्र निर्माण गरेका थिए। उनका दूरदृष्टि, सैन्य रणनीति, र राष्ट्रवादी नेतृत्वका कारण नेपाल आजको रूपमा विकसित हुन सकेको छ।

जन्म र पारिवारिक पृष्ठभूमि
वि.सं. १७७९ पुस २७ मा गोरखा दरबारमा जन्मिएका पृथ्वीनारायण शाहका पिता राजा नरभूपाल शाह र आमा कौशल्यावती देवी थिए। बाल्यकालदेखि नै उनले नेतृत्व, अनुशासन, र राष्ट्रप्रेमका गुणहरू आफ्नो जीवनशैलीमा समेटे।

नेपालको एकीकरणमा ऐतिहासिक योगदान
पृथ्वीनारायण शाहले नेपालको एकीकरणका क्रममा कान्तिपुर, ललितपुर, भक्तपुरसहित सिन्धुली, मकवानपुर, र चौदण्डी राज्यलाई नेपालको अधीनमा ल्याए। उनले इष्ट इण्डिया कम्पनीलाई सिन्धुलीगढीको युद्धमा पराजित गरी नेपाललाई विदेशी प्रभावबाट जोगाए।
आत्मनिर्भरता र सामाजिक सद्भावका अभियन्ता
शाहले नेपाल चार जात छत्तीस वर्णको फूलबारी हो भन्ने नीति अपनाउँदै सामाजिक सद्भावलाई प्रवर्द्धन गरे। उनले विदेशी वस्त्रको प्रयोग निषेध गरी आत्मनिर्भरताको मार्ग अवलम्बन गर्न सबैलाई प्रोत्साहित गरे।

विदेश नीति: दुई ढुंगाबीचको तरुल
नेपाललाई भारत र चीनबीचको रणनीतिक स्थानमा राखी सन्तुलित विदेश नीति निर्माण गरेका शाहले नेपाललाई एक सुदृढ राष्ट्रको रूपमा परिचित गराए।

देवघाटमा निधन
वि.सं. १८३१ माघ १ मा चितवनको देवघाटमा व्रत लिइरहेका बेला पृथ्वीनारायण शाहको निधन भएको थियो। आफ्नो जीवनको अन्तिम समयसम्म पनि उनले राष्ट्रको हितलाई केन्द्रमा राखी योगदान गरे।

पृथ्वी जयन्ती: राष्ट्रिय गौरवको प्रतीक
पृथ्वीनारायण शाहको योगदानको सम्मानस्वरूप पुस २७ गते पृथ्वी जयन्ती मनाइन्छ। शाहले नेपाललाई एकताबद्ध गर्न र आधुनिक राष्ट्र निर्माण गर्न खेलेको भूमिकाले नेपाली जनतामाझ उच्च सम्मान पाएका छन्।

निष्कर्ष
पृथ्वीनारायण शाहले मात्र नेपाललाई एकीकृत गरेका होइनन्, भावी पुस्ताका लागि बलियो आधारशिला पनि निर्माण गरेका छन्। उनी नेपाली इतिहासका मात्र होइन, आधुनिक नेपालको पिता र राष्ट्र निर्माणका नायकका रूपमा सधैं अमर रहनेछन्।