भोजपुर । भोजपुरे खुकुरीको नाम सुनिँदै थाहा हुन्छ कि यो खुकुरी मात्र होइन, यो एक सम्मानित परम्परा र नेपाली पहिचानको प्रतीक बनेको छ। यो खुकुरी नेपालभर, र विदेशमा पनि परिचित छ र यसको मूल्य ८ सयदेखि १८ हजार रुपैयाँ प्रतिगोटा पर्छ । परम्परागत खुकुरी उद्योगले धेरै मिहिनेत र कडा कामका साथ उत्पादन गर्छ। यद्यपि, आज भोजपुरे खुकुरी उद्योगले दक्ष श्रमिक, कच्चा पदार्थ र आधुनिक प्रविधिको अभावमा गहिरो संकटको सामना गरिरहेको छ।

कच्चा पदार्थको अभाव र समस्या

भोजपुरे खुकुरी उद्योगको समस्या मुख्यतया दक्ष कालिगढ र कच्चा पदार्थको अभावबाट उत्पन्न भएको छ। खुकुरीको निर्माणका लागि चाहिने सल्ला काठ, कोइला, गोल र कालिगढका लागि आवश्यक श्रमिक पाइँदैनन्। उद्योगीहरूको भनाइ अनुसार, अहिलेसम्मका प्रचलित कच्चा पदार्थ र दक्ष श्रमिकको अभावले उत्पादन घटाउँदै जानु परेको छ। विशेष गरी, भोजपुरका विभिन्न खुकुरी उद्योगहरूले आफ्नो उत्पादन क्षमता घटाउने स्थितिमा पुगेका छन्।

इतिहास र प्रसिद्धि

भोजपुरे खुकुरीको इतिहास निकै पुरानो छ। १९६५ सालतिर खुकुरी बनाउन सुरु गरिएको हो र ०२७ सालमा राजा महेन्द्र शाहको भोजपुर भ्रमणको क्रममा सिंगबहादुर विक ुसिनेुले राजा महेन्द्रलाई एक आकर्षक खुकुरी उपहार दिएका थिए। त्यसपछि भोजपुरे खुकुरीले अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा प्रसिद्धि प्राप्त गरेको हो।

संकटमा उद्योग

आजको समयमा, खुकुरी उद्योग समस्याबाट थलिएका छन्। खाद्यान्न र रोजगारीको लागि युवाहरू विदेश पलायन भइरहेका छन्, जसले खुकुरी उद्योगमा श्रमिकको कमी ल्याएको छ। त्यसैले, यो परम्परागत पेशालाई बचाउनका लागि युवा जनशक्ति अभाव महत्वपूर्ण कारण बनेको छ। र, काम गर्न गाह्रो हुने र कठिन शारीरिक श्रमको कारण धेरै जसो युवा यो पेशामा लाग्न चाहँदैनन्।

नयाँ नीतिको आवश्यकता

भोजपुरे खुकुरीको अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा प्रवेश गर्नका लागि राज्यको सहयोग र नयाँ व्यापारिक नीतिहरूको आवश्यकता छ। चीन र भारत जस्ता प्रमुख बजारहरूमा नेपाली खुकुरी निर्यातमा रोकावटहरू आई रहेका छन्, जसका कारण खुकुरी उद्योगको विस्तार रोकिएको छ। यसका लागि राज्यले खुकुरीलाई वैधता दिने र यसको निर्यातका लागि उपयुक्त नीति निर्माण गर्न आवश्यक छ।